اندازه گیری و تحلیل بهره وری کل عوامل صنایع کارخانه ای در کشورهای منتخب (1386-1359)

بهره وری فرهنگ و نگرش هوشمندانه انسان به کار و زندگی است به گونه ای که بتواند، در راستای دستیابی به هدف های مادی و معنوی خویش، بهترین دستاوردها را داشته باشد بهره وری بر پدیده های دیگری همچون رقابت در بازارهای جهانی، توزیع عادلانه درآمد، بالابردن سطح استانداردهای زندگی و حتی قدرت سیاسی یک کشور اثر مثبت دارد. با این حال، بررسی در این زمینه نیازمند آگاهی درباره روند تحولات آن می باشد. متاسفانه تاکنون مقایسه ای از بهره وری کل عوامل در ایران با دیگر کشورها، دست کم، در بخش صنایع کارخانه ای با توجه به جایگاه و نقش ارزشمند این بخش در اقتصاد کشور انجام نگردیده است و بنابراین برآوردی تجربی از جایگاه صنعت ایران در منطقه و جهان در دسترس نیست. این پژوهش را باید گامی در راستای زدودن این کاستی برشمرد. در این پژوهش با بکارگیری شاخص چندجانبه بهره وری کل عوامل ccd، بهره وری نسبی کل عوامل در ایران و کشورهای ترکیه، کره جنوبی، نروژ و آمریکا در فاصله سال های 1386-1359(2007-1980) در بخش صنعت کارخانه ای، اندازه گیری و تجزیه و تحلیل شده است. همچنین بوسیله روش داده های تابلویی، اثر عوامل کلان و نهادینی همچون نقش دولت، درجه باز بودن، نرخ تورم و سرمایه انسانی با بهره وری کل عوامل ارزیابی گردیده است. یافته های بدست آمده بیانگر این است که بهره وری کل عوامل در صنایع کارخانه ای ایران در مقایسه با جهان صنعتی دارای شکاف گسترده ای است و کشور دارای افت بهره وری و روند کاهشی در بیشتر صنایع کارخانه ای می باشد. این افت بهره وری تهدیدی جدی برای سیاستگذاران و برنامه ریزان کشور است تا با برنامه ریزی و بکارگیری سیاست های مناسب، این شکاف بهره وری را کاهش دهند. همچنین، برآوردهای این پژوهش نشان می دهند که دخالت دولت می تواند اثری منفی بر بهره وری کل عوامل داشته باشد ولی با افزایش سرمایه انسانی و باز شدن اقتصاد که دارای اثری مثبت بر بهره وری هستند می توان به بهبود بهره وری کل عوامل امیدوار بود. همچنین، تورم دارای اثری منفی بر بهره وری کل عوامل بوده است و بنابراین کاهش تورم، افزایش بهره وری کل عوامل در بخش صنعت را به دنبال خواهد داشت.